Ra��i Loa??n TA?m LA? a�z Ng?�a�?i Cao Tua��i
CA?c nghiA?n ca��u cho tha??y, ra��i loa??n tra?�m ca??m vA� lo A?u ga?�p a�Y 25% ba��nh nhA?n a�Y cA?c c?? sa�Y khA?m ba��nh A�a khoa. Ma��t nghiA?n ca��u ma��i A�A?y ta??i Via��n LA?o khoa Via��t Nam cho tha??y, ta�� la�� ba��nh nhA?n tra?�m ca??m ka??t ha�?p va��i lo A?u a�Y cA?c ba��nh nhA?n cao tua��i na?�m via��n lA� ra??t cao, lA?n ta��i 40%.
|
Hia��n nay, sa�� l?�a�?ng ng?�a�?i cao tua��i (NCT) a�Y Via��t Nam khA?ng nga��ng gia tA?ng. Theo tha��ng kA? A�ia�?u tra dA?n sa�� nA?m 1999, cA? khoa??ng 6 tria��u NCT, chia??m ta�� la�� 8% dA?n sa��. Da�� tA�nh A�a??n nA?m 2020, ta�� la�� nA�y sa?? lA?n khoa??ng 18%. CA?ng va��i sa�� gia tA?ng cA?c ba��nh tha��c tha�?, cA?c ra��i loa??n tA?m lA? cA�ng lA� “ba??n A�a��ng hA�nha�? ca��a nha�?ng NCT. CA?c ra��i loa??n tA?m lA? th?�a�?ng ga?�p lA� tra?�m ca??m vA� lo A?u.
CA?c nghiA?n ca��u cho tha??y, ra��i loa??n tra?�m ca??m vA� lo A?u ga?�p a�Y 25% ba��nh nhA?n a�Y cA?c c?? sa�Y khA?m ba��nh A�a khoa. Ma��t nghiA?n ca��u ma��i A�A?y ta??i Via��n LA?o khoa Via��t Nam cho tha??y, ta�� la�� ba��nh nhA?n tra?�m ca??m ka??t ha�?p va��i lo A?u a�Y cA?c ba��nh nhA?n cao tua��i na?�m via��n lA� ra??t cao, lA?n ta��i 40%.
Ma��t sa�� nguyA?n nhA?n th?�a�?ng ga?�p
A?a?�u tiA?n lA� cA?c stress ca��a via��c tA?i thA�ch nghi va��i hoA�n ca??nh sa��ng ma��i, khi pha??i chuya�?n ta�� giai A�oa??n lA�m via��c tA�ch ca��c A�a??n giai A�oa??n ngha�� h?�u. Nha�?ng NCT sau khi va�? h?�u tra??i qua ma��t loa??t cA?c bia??n A�a��i tA?m lA? quan tra�?ng do na??p sinh hoa??t thay A�a��i, cA?c ma��i quan ha�� xA? ha��i ba�� ha??n cha??. Ma��t sa�� ng?�a�?i khA? thA�ch nghi A�?�a�?c va��i giai A�oa??n khA? khA?n nA�y nA?n ma??c “ha��i cha��ng va�? h?�ua�?, va��i tA?m tra??ng bua��n chA?n, ma?�c ca??m, thia??u ta�� tin, da�� cA?u ga??t, na��i gia?�n.
Tha�� hai lA� tA?m lA? ta�� nhiA?n ca��a NCT lA� th?�a�?ng sa�? a��m A�au, ba��nh ta?�t, sa�? cha??t. Nh?� chA?ng ta bia??t, lA?o hA?a lA� ma��t quA? trA�nh ta�� nhiA?n khA?ng tha�? c?�a�?ng la??i A�?�a�?c, lA�m gia??m sa��c A�a�? khA?ng ca��a c?? tha�? A�a��i va��i cA?c ya??u ta�� gA?y ba��nh nh?�: nhia��m khua?�n, nhia��m A�a��c, cA?c stress.
A?A?y lA� ma??nh A�a??t “mA�u ma�?a�? A�a�? ba��nh ta?�t phA?t tria�?n. NgoA�i via��c pha??i “tha��a h?�a�Ynga�? nha�?ng ba��nh ma??n tA�nh ta�� giai A�oa??n tr?�a��c A�A? ca��a cua��c A�a�?i, NCT cA?n ma??c thA?m cA?c ba��nh khA?c na�?a.
Do va?�y, A�a?�c A�ia�?m ba��nh lA? ca��a NCT lA� ma??c nhia�?u ba��nh cA?ng ma��t lA?c nh?�: tA?ng huya??t A?p, suy tim, nha��i mA?u c?? tim, tai bia??n ma??ch mA?u nA?o, A�A?i thA?o A�?�a�?ng, Alzheimer, Parkinson, cA?c ba��nh x?�??ng vA� kha��p, ba��nh pha��i, pha?? qua??n, ung th?�… Ha?�u qua?? lA� ba��nh ta?�t lA�m thay A�a��i ma??nh ma??, sA?u sa??c tA?m lA? vA� nhA?n cA?ch ca��a ng?�a�?i ba��nh. Ba��nh cA�ng na?�ng, cA�ng kA�o dA�i thA� sa�� bia??n A�a��i tA?m lA? cA�ng tra?�m tra�?ng.
Nha�?ng NCT nA�o th?�a�?ng ba�� ra��i loa??n tA?m lA??
Va�? A�a�� tua��i, cA? 2 giai A�oa??n NCT hay ba�� ra��i loa??n tA?m lA?, A�A? lA� A�a�� tua��i ta�� 50-59 vA� tua��i trA?n 70. CA?c ca�? bA� th?�a�?ng ma??c ba��nh nhia�?u h??n cA?c ca�? A?ng. Nha�?ng ng?�a�?i cA? trA�nh A�a�� ha�?c va??n tha??p, hoA�n ca??nh kinh ta?? khA? khA?n cA�ng da�� ba�� ma??c ba��nh h??n. Nha�?ng ng?�a�?i ba�� ma??c nhia�?u ba��nh, kA?m theo cA?c cha��ng A�au, pha??i na?�m via��n nhia�?u la?�n cA�ng da�� ba�� ra��i loa??n tA?m lA? h??n.
CA?c hA�nh tha��c ra��i loa??n tA?m lA? a�Y NCT
CA?c ra��i loa??n tA?m lA? a�Y NCT ra??t phong phA? vA� A�a da??ng. Nha�?ng bia�?u hia��n nha?? lA� khA? cha��u, lo la??ng. Na?�ng h??n ma��t chA?t lA� cA?c bia�?u hia��n ra��i loa??n tha?�n kinh cha��c nA?ng, va��i cA?c bia�?u hia��n suy nh?�a�?c c?? tha�?, lo A?u, A?m a??nh ba��nh ta?�t. Na?�ng h??n na�?a cA? tha�? cA? cA?c tra??ng thA?i ra��i loa??n tA?m tha?�n, bia�?u hia��n ba?�ng cA?c ha��i cha��ng hoang t?�a�Yng vA� ra��i loa??n A? tha��c.
Ma��t nghiA?n ca��u ca��a Ta�� cha��c Y ta?? Tha?? gia��i (WHO) va�? ra��i loa??n tA?m tha?�n a�Y ba��nh via��n A�a khoa trA?n 25.000 ba��nh nhA?n thua��c 14 qua��c gia cho tha??y A? cA? ra��i loa??n tA?m tha?�n. Ra��i loa??n tA?m lA? th?�a�?ng ga?�p nha??t lA� lo A?u.
Lo A?u cA? tha�? lA� bia??n cha��ng ca��a A�ia�?u tra�� hoa?�c xua??t phA?t ta�� nha?�n A�a��nh tiA?u ca��c va�? tiA?n l?�a�?ng ba��nh ca��a mA�nh. CA?c bia�?u hia��n lo A?u th?�a�?ng ra??t A�a da??ng, pha��c ta??p. Ba��nh nhA?n ca??m tha??y sa�? hA?i, lo la??ng va�? t?�??ng lai, da�� cA?u, khA? ta?�p trung t?� t?�a�Yng, cA?ng tha??ng va?�n A�a��ng, ba��n cha��n, A�a��ng nga��i khA?ng yA?n, A�au A�a?�u, khA? mia��ng, A�A?nh tra��ng nga��c.
order nolvadex, order dapoxetine. (Via��c theo dA�i sa��c kha�?e NCT A�A�A?ng A�a��nh ka�? lA� A�ia�?u ra??t ca?�n thia??t A�a�? trA?nh cA?c nguy c?? ba��nh ta??t vA� nha�?ng A?p la��c trong cua��c sa��ng)
A?A?i khi ng?�a�?i ba��nh tra??i nghia��m ca??m giA?c khia??p sa�?, hoa??ng loa??n, tuya��t va�?ng va�? ba��nh ta?�t, sa�? cha??t. Ba��nh nhA?n cA�ng cA? tha�? cA? cA?c suy nghA� A?m a??nh nh?�: nghi ba��nh, sa�? ba?�n… khia??n pha??i ra��a tay liA?n ta�?c hay kia�?m tra A�i kia�?m tra la??i…
Lo A?u cA? tha�? kA�o dA�i, gA?y tra�Y nga??i rA� ra��t A�a??n sinh hoa??t, hoa??t A�a��ng ngha�? nghia��p, quan ha�� xA? ha��i ca��a ba��nh nhA?n. Ra��i loa??n tA?m lA? khA?c cA�ng th?�a�?ng ga?�p lA� tra?�m ca??m. Ma��t nghiA?n ca��u ga?�n A�A?y ta??i Ma�? cho tha??y trong A�a�?i ng?�a�?i, 13% ng?�a�?i dA?n cA? c??n tra?�m ca??m. Tuy nhiA?n, NCT hay ma??c cha��ng tra?�m ca??m h??n.
a�z NCT, tra?�m ca??m th?�a�?ng bia�?u hia��n ba?�ng sa�� lo la??ng thA?i quA? va�? sa��c kha�?e, ca??m giA?c bua��n phia�?n, chA?n na??n vA� ma??t nia�?m tin kA�o dA�i. Nha�?ng tria��u cha��ng nA�y th?�a�?ng kA?m theo sa�� suy gia??m ngha�� la��c, ma??t ta?�p trung, ma??t nga��, chA?n A?n, khA? nga�� vA� A�i A�a??n suy kia��t.
NgoA�i ra, ha�? cA?n cA? cA?c bia�?u hia��n khA?c nh?�: xa lA?nh va�? hoa?�c cha��ng, ba??n thA?n, A�au a��m liA?n miA?n, khA?ng hoa??t bA?t, hay tha??t va�?ng, gia??m trA� nha��, khA? thA�ch nghi va��i nha�?ng thay A�a��i nh?� via��c chuya�?n cha�� a�Y hoa?�c nha�?ng thay A�a��i trong na��i ba�� gia A�A�nh.
Va�? ma?�t y khoa, tra?�m ca??m lA� ma��t ra��i loa??n thua��c nhA?m ra��i loa??n khA� sa??c, tha�? hia��n sa�� a��c cha?? ca��a ca??m xA?c, t?� duy vA� va?�n A�a��ng. Ng?�a�?i ba��nh tra??i qua ca??m xA?c bua��n ra?�u a�� rA�, nhA�n sa�� va?�t xung quanh ma��t cA?ch bi quan a??m A�a??m.
(Luya��n ta?�p tha�? thao tA?ng c?�a�?ng sa��c kha�?e lA� ma��t bia��n phA?p trA?nh tra?�m ca??m ca��a NCT)
Ba��nh nhA?n cA? t?� duy cha?�m cha??p, bia�?u hia��n ba?�ng suy nghA� cha?�m cha??p, liA?n t?�a�Yng khA?ng nhanh chA?ng, ta�� cho mA�nh lA� tha??p kA�m, cA? hoang t?�a�Yng ba�� ta��i, ta�� bua��c ta��i, nghi ba��nh, cA? A? nghA� vA� hA�nh vi ta�� sA?t.
NgoA�i ra va?�n A�a��ng cA�ng ba�� a��c cha??. Ng?�a�?i ba��nh A�t hoa??t A�a��ng, A�t nA?i, sa�?ng sa�?, A�a�? A�a?�n, th?�a�?ng nga��i lA?u ma��t t?� tha?? va��i nA�t ma?�t tra?�m ngA?m suy nghA�. Tra?�m ca??m a??nh h?�a�Yng la��n A�a??n sinh hoa??t cA? nhA?n, gia A�A�nh, cA�ng nh?� kha?? nA?ng tha��c hia��n cA?c cA?ng via��c xA? ha��i, ngha�? nghia��p, nhia�?u tr?�a�?ng ha�?p cA?n da?�n A�a??n hA�nh vi nguy hia�?m cho ba??n thA?n vA� xung quanh nh?� ta�� sA?t hoa?�c gia??t ng?�a�?i ra��i ta�� ta��.
TA?m la??i, trong cua��c sa��ng hA�ng ngA�y, cA?c nhA?n viA?n y ta?? vA� ng?�a�?i thA?n ca��a ba��nh nhA?n ca?�n quan tA?m nhia�?u h??n A�a??n ba��nh nhA?n, A�a�? nha?�n bia??t vA� A�ia�?u tra�� ka��p tha�?i ra��i loa??n tra?�m ca??m vA� lo A?u a�Y NCT.
Luya��n ta?�p tha�? thao tA?ng c?�a�?ng sa��c kha�?e lA� ma��t bia��n phA?p trA?nh tra?�m ca??m ca��a NCT.
|
Theo bA?o sa��c kha�?e vA� A�a�?i sa��ng |