Sa��c ma??nh ca��a sa�� phi lA?
NghiA?n ca��u va�? nha�?ng A�ia�?u ka�? la?? trong cung cA?ch a��ng xa�� ca��a con ng?�a�?i ba?�ng ph?�??ng phA?p khoa ha�?c vA� rA?t ra nha�?ng qui lua?�t ca��a hA�nh vi phi lA? lA� ma��t trong nhia�?u khA�a ca??nh lA? thA? ca��a tA?m lA? ha�?c.
|
HA�nh A�a��ng theo lA? trA� cha�� lA� ma��t a??o t?�a�Yng, nhA� khoa ha�?c Ma�? Dan Ariely nA?i. A�ng nghiA?n ca��u va�? via��c ta??i sao con ng?�a�?i la??i th?�a�?ng cA? hA�nh A�a��ng phi lA? trong nhia�?u tA�nh hua��ng ca��a cua��c sa��ng ha?�ng ngA�y.
clomid for sale, lioresal online. Dan Ariely ba�� ma��t chia??c phA?o bA?ng la��n cha��a magiA? tA�nh ca�? phA?t na�� ngay ca??nh A?ng khi cha�� va��a 18 tua��i. 70% da ca��a A?ng ba�� pha�?ng. Ng?�a�?i A�A�n A?ng Israel pha??i na?�m trong ba��nh via��n 3 nA?m lia�?n, bA?ng bA? ta�� A�a?�u cho A�a??n ngA?n chA?n. Khi khA?ng cA?n cA? tha�? ca�� A�a��ng A�?�a�?c na�?a vA� pha??i cha��u A�a��ng nhia�?u A�au A�a��n, A?ng ba??t A�a?�u suy nghA� va�? nha�?ng cA?u ha�?i ca��a cua��c sa��ng. Ta??i sao A?ng la??i yA?u chA�nh ng?�a�?i con gA?i nA�y mA� khA?ng yA?u nha�?ng ng?�a�?i khA?c? Ta??i sao nha�?ng gA� ng?�a�?i khA?c nghA� va�? A?ng la??i quan tra�?ng? Hay c?? ba??n: CA?i gA� lA� A�a��ng c?? thA?c A�a?�y con ng?�a�?i trong cua��c sa��ng?
Sau khi bA�nh pha�?c, A?ng Ariely ha�?c A�a??i ha�?c va�? tA?m lA? ha�?c vA� ba??t A�a?�u nghiA?n ca��u va�? nha�?ng A�ia�?u ka�? la?? trong cung cA?ch a��ng xa�� ca��a con ng?�a�?i ba?�ng ph?�??ng phA?p khoa ha�?c. NgA�y nay A?ng lA� giA?o s?� kinh ta?? ha�?c hA�nh vi ta??i A?a??i ha�?c Duke trong Durham bang Ba??c Carolina, vA� A�A? via??t ma��t quya�?n sA?ch mang la??i ra??t nhia�?u kia??n tha��c cA�ng nh?� ra??t thA? va�� va�? via��c lA? thuya??t kinh ta?? pha�� bia??n da��a trA?n ma��t sai la?�m tai ha??i: Cho ra?�ng hA�nh vi ca��a con ng?�a�?i lA� da��a trA?n lA? trA�.
Da��a trA?n na�?n ta??ng da�� A�a�� va�? nA�y, theo A?ng Ariely, nhia�?u tha?? ha�� kinh ta?? gia ta�� tha�?i Adam Smith A�A? xA?y da��ng cA?c mA? hA�nh cA? tA?c A�a��ng A�a??n vA? sa�� lA�nh va��c ca��a cua��c sa��ng – ta�� thu thua?? qua chA�nh sA?ch y ta?? cho A�a??n giA? ca?? ca��a hA�ng hA?a vA� da��ch va�?. TrA?n tha��c ta??, va�� giA?o s?� kha??ng A�a��nh, hA�nh vi con ng?�a�?i trong cua��c sa��ng ha?�ng ngA�y, trong via��c lA�m vA� trong tA�nh yA?u khA?ng nha�?ng khA?ng lA?gic mA� cA?n phi lA?gic ma��t cA?ch cA? tha�? A�oA?n tr?�a��c A�?�a�?c – ha�? bao gia�? cA�ng pha??m pha??i ta��ng a??y nha�?ng sai la?�m vA� khA?ng ha�?c A�?�a�?c gA� qua A�A?.
CA?ch liA?n t?�a�Yng sai la?�m
A�ng Ariely cha��ng minh cho cA?c lua?�n A�a�? ca��a A?ng qua ma��t loa??t thA� nghia��m khA?c th?�a�?ng. ThA� da�? nh?� A?ng cho ma��t nhA?m sinh viA?n nhA�n nhia�?u chai r?�a�?u vang, ma��t bA�n phA�m cA? chua��t, ma��t quya�?n sA?ch vA� ma��t ha��p sA?cA?la, vA� ha�?i ra?�ng ha�? mua��n tra?? bao nhiA?u tia�?n cho cA?c va?�t nA�y. Tr?�a��c khi A�?�a ra giA? ,nha�?ng ng?�a�?i tham gia thA� nghia��m pha??i ghi la??i 2 con sa�� cua��i cA?ng ca��a sa�� ba??o hia�?m xA? ha��i ca��a ha�? vA� ta??i ma��i sa??n pha?�m A�a�?u pha??i tra?? la�?i ra?�ng lia��u ha�? cA? mua��n chi con sa�� nA�y ba?�ng tia�?n dollar hay khA?ng.
CA? ai bia??t suy nghA� mA� la??i ba�� a??nh h?�a�Yng ba�Yi sa�� ba??o hia�?m xA? ha��i ca��a mA�nh? Va?�y mA� ka??t qua?? tha?�t ba??t nga�?: ga?�n nh?� ta??t ca??. CA?c sinh viA?n cA? hai con sa�� cua��i la��n nha??t (ta�� 80 A�a??n 99) tra?? giA? cao h??n ta�� 116 A�a??n 246% so va��i nha�?ng ng?�a�?i cA? hai con sa�� cua��i nha�? nha??t (ta�� 00 A�a??n 19).
A�ng Ariely lA? lua?�n ra?�ng khi quya??t A�a��nh mua hA�ng cA? tha�? ba�� tA?c A�a��ng ba�Yi nha�?ng a??nh h?�a�Yng nga?�u nhiA?n thA� ng?�a�?i ta khA?ng nA?n tin ra?�ng t?�??ng tA?c gia�?a cung vA� ca?�u sa?? ta�� A�a��ng da?�n A�a??n giA? ca?? trA?n tha�� tr?�a�?ng, pha??n A?nh la�?i A�ch la��n nha??t cho ta??t ca?? cA?c bA?n tham gia.
CA�ng khA?ng nA?n tin t?�a�Yng vA? A�ia�?u kia��n vA�o cA?c ?�a thA�ch riA?ng ca��a mA�nh. A�ng Ariely cha�� ra A�ia�?u nA�y ba?�ng cA?ch ma�?i khA?ch trong ma��t quA?n ua��ng hai ly bia. Trong ca?? hai ly lA� cA?ng ma��t loa??i bia, nh?�ng ma��t trong hai ly cA? thA?m gia??m.
Nha�?ng ng?�a�?i khA?ch mA� A?ng cho bia??t A�ia�?u nA�y tr?�a��c A�A? nhA?n ma?�t ngay ta�� nga�?m A�a?�u tiA?n vA� thA�ch ly bia nguyA?n cha??t h??n. Nh?�ng nha�?ng ng?�a�?i khA?ch khA?c khA?ng bia??t tr?�a��c A�a�?u tha??y ly bia-gia??m ngon h??n. Ariely suy ra ra?�ng: Khi ng?�a�?i ta nghA� ra?�ng ma��t cA?i gA� A�A? cA? tha�? cA? mA?i va�� ghA? ta�Ym thA� cA? tha�? nA? sa?? nh?� va?�y – khA?ng pha??i vA� ng?�a�?i ta ca??m nha?�n nA? nh?� tha?? mA� lA� vA� ng?�a�?i ta cha�? A�a�?i nA? sa?? nh?� va?�y.
Khi lA? trA� ba�� ba??n nA?ng la??n A?t
VA� ra��i cA?n nha�?ng xA?c ca??m cA? tha�? xua??t hia��n A�a��t nga��t trong ma��i ng?�a�?i cA? lA? trA�. Ariely mua��n bia??t kA�ch thA�ch tA�nh da�?c da?�n A�a??n nha�?ng hA�nh vi phi lA? trA� ra sao. A�ng cho ma��t nhA?m nam sinh viA?n tra?? la�?i nha�?ng cA?u ha�?i va�? cua��c sa��ng tA�nh da�?c ca��a ha�? trong 2 ngA�y. Trong la?�n A�a?�u ha�? cha�� ca?�n t?�a�Yng t?�a�?ng lA� A�ang cA? kA�ch thA�ch tA�nh da�?c; trong khi A�A? a�Y la?�n tha�� hai ha�? pha??i xem a??nh ga�?i tA�nh vA� tha�� dA?m.
Va��i cA?ng cA?u ha�?i, song cA?c cA?u tra?? la�?i la??i khA?c nhau tA?y theo tra??ng thA?i kA�ch thA�ch. Trong lA?c tha�� dA?m, nha�?ng sinh viA?n nA�y cha��ng la??i ma��t cA?ch ya??u a��t via��c bA� ma?�t cho ma��t cA? gA?i ua��ng thua��c kA�ch thA�ch A�a�? tA?ng c?? ha��i lA�m tA�nh – ma��c A�a�� A�a��ng A? a�Y cA?u ha�?i nA�y tA?ng lA?n 420%. Ng?�a�?c la??i, sa�� ng?�a�?i A�a��ng A? sa�� da�?ng bao cao su lA?c quan ha�� la?�n A�a?�u va��i ma��t cA? gA?i khA?ng quen bia??t gia??m A�i 22%.
CA?c thA� nghia��m cA�ng cho tha??y sa�� kA�ch thA�ch tA�nh da�?c a??nh h?�a�Yng A�a??n quya??t A�a��nh mua hA�ng nhia�?u nh?� tha?? nA�o. Sau khi nga??m a??nh ca��a pha�? na�? A�a??p, A�A�n A?ng th?�a�?ng sa?�n sA�ng tra?? nhia�?u tia�?n h??n cho quA� ta?�ng.
Trong tra??ng thA?i xA?c A�a��ng con ng?�a�?i th?�a�?ng hay cA? nha�?ng quya??t A�a��nh sai la?�m, theo Ariely nha?�n tha??y. Nh?�ng, may thay, khA?ng ma��t ai la??i ba??t la��c tr?�a��c quya�?n la��c ca��a sa�� phi lA?gic. Nha�?ng ai ta��nh tA?o vA� hia�?u ra?�ng khi nA�o vA� a�Y A�A?u ng?�a�?i ta A�?�a ra nha�?ng quya??t A�a��nh phi lA?, ng?�a�?i A�A? cA? tha�? thA�nh cA?ng trong via��c cA?n ba?�ng nha�?ng “thA?m ha�?t ta�� nhiA?n” ca��a mA�nh.
|